Skip to main content

Jalakee

Search This Blog

लोपोन्मुख परम्परागत सराया नाच

on October 22, 2021

Get link
Facebook
X
Pinterest
Email
Other Apps

Get link
Facebook
X
Pinterest
Email
Other Apps

Comments

Post a Comment

Popular Posts

मगर जातिमा पुन थर कसरी रहन गयो ?

मगर जातिको ‘पुन’ थरमा रहेको भ्रम र यथार्थ ✍️बलबहादुर घर्तीमगर ‘पुन समाज’ गठन गरी पुन दाजुभाईहरुले पुन संस्थागत गर्ने अभियान थाल्नु भएको रहेछ । पुन समाज नामक संस्थाका बारेमा मेरो त्यति अध्ययण छैन तथापि नेपालका विभिन्न जिल्ला र मुलुक बाहिर पनि पुन समाजका शाखाहरु संगठित गर्ने एवं विभिन्न सामाजिक गतिविधिहरु गर्ने ...

मगर समुदायले बाह्र भदौ किन र कसरी मान्दछन् ?

बाह्र भदौ किन मानिन्छ ? ✍️बीजी मगर अठार मगराँत क्षेत्रका मगर लगायत गैरमगर समुदायले विशेष गरी चन्द्रमास र सौर्यमासको आधारमा चाँड पर्वहरु मान्ने गर्दछन् । चन्द्रमासमा चैते अस्तमी, बैसाखे पुर्णिमा, जेठ पुर्णिमा, रिखीतर पुर्णिमा, दवारा (कात्तिके औँसी) र मंसिरे पुर्णिमा इत्यादि मान्ने गर्दछन् भने सौर्यमासको आधारमा माघ संकराँती (नयाँ वर्ष, उँदेलीको बिदाइसँगै उभेलीको स्वागत र चेलीबेटी पुज्ने पर्व साथै गाजाबाजा बन्द गर्ने समय), जेठ संकराँती (माघ संकराँतीमा बन्द गरिएका गाजाबाजा फुकाउँने), असार संकराँती (जमिन पुज्ने), साउन संकराँती/तिवार (आगो पुज्ने र लुतो फाल्ने), भदौ/घ्युवाँरे संकराँती (घ्यु खाने) र बाह्र भदौ इत्यादि हुन् । ...

पइँस्यारू नाच र यस सम्बन्धि धारणाको छोटो खण्डन :

संस्कृतिविद् बमकुमारी बुढामगरको बिचार अनुसार पइँस्यारू भनेको 'पै 'काठको गोलाकार भाँडो र 'स्या' नाच र 'रु 'मान्छे अर्थात् गोलाकार काठको आकारमा नाच्ने मान्छे हो । त्यो बिचार आफ्नै ठाउँमा सत्य पनि छ । तर साच्चिकै भन्नू पर्दा पइँस्यारू काठको भाँडो 'पै'बाट नभएर प/पउ/पइँबाट भएको हो । मगर खाममा प/पउ/पइँ भनेको पाइतलालाई भनिन्छ । प/पउ/पइँस्यारूबाटै यो नाचको नामाङ्करण भएको हो । प/पउ/पइँ (पाइतला वा खुट्टाको अन्तिम भाग), स्या (नाच वा नाच्ने) र रू (मान्छे) अथवा पाउ नचाउने मान्छे भन्ने हुन्छ । प/पउ/पइँबाट भनेको मगर खामका शब्द पनइँ/पोला (जुत्ता) पनि हो भने पइँस्यारूमा बजाइने अथवा खुट्टाले बजाइने बाजा पइँजन (पइँ/पाउ + जाने/हाल्ने/राख्ने) पनि हो । यसै पइँजन शब्दले पनि प्रमाण दिने गर्दछ कि पइँस्यारू भनेको पाउ वा खुट्टा नचाउने मान्छे हो र काठको भाडो जस्तो गोलाकारमा नाचिने नाच होइन भनेर । किनकि अरू नाच पनि त गोलाकार भएर नाच्ने गरिन्छ के ती सबै नाच पइँस्यारू हुन् त !?

Powered by Blogger

Theme images by konradlew